Dermatologiczne schorzenia stóp i paznokci – część 1

Brzydko wyglądające, suche, spękane płytki paznokciowe oraz szorstka i nienaturalnie gładka skóra stóp mogą być przyczyną braku właściwej pielęgnacji, ale także oznaką dermatologicznej dolegliwości.

Zadaniem specjalisty pielęgnacji stóp jest przyjrzeć się wyraźnie nogom każdego klienta, by skutecznie rozpoznać i zauważyć ewentualne niepokojące zmiany oraz odpowiednio ukierunkować dalsze postępowanie.

W świetle polskiego prawa osoba nie posiadające wykształcenia medycznego nie ma prawa stawiania diagnoz medycznych, jednak wykonując odpowiednie badanie i wywiad oraz wykorzystując swoją specjalistyczną wiedzę musi wiedzieć kiedy klienta skierować do odpowiedniego lekarza z podejrzeniem schorzenia dermatologicznego.

Dolegliwości i chorób może być wiele, zarówno na skórze stóp , jak i na płytkach paznokciowych.

Spotkać można m.in. grzybicę, różę, czy schorzenia samej płytki paznokciowej, jednak do najczęściej spotykanych i diagnozowanych w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp schorzeń dermatologicznych stóp i paznokci należy niewątpliwie ta pierwsza.

Szacuje się, że co trzeci mieszkaniec Ziemii miał, ma lub będzie miał grzybicę.

Wpływ na tak wielki odsetek zakażeń grzybicą powierzchniową ma przede wszystkim spadek odporności systemu immunologicznego oraz występowanie takich czynników jak:

• uwarunkowania genetyczne
• czynniki środowiskowe, przyjmowane leki
• choroby: cukrzyca, osoby z zaburzeniami krążenia, astmatycy, cierpiący na schorzenia reumatologiczne, wady ortopedyczne stóp
• wiek

Podatność na łatwiejsze zakażenie mają ci klienci, którzy korzystają z ogólnodostępnych basenów, szatni, saun, siłowni czy hoteli.
Częściej chorują na grzybicę przedstawiciele następujących zawodów: górnicy, hutnicy, żołnierze, sportowcy – ze względu na występujący w ich środowisku ciepło i wilgoć.

Pozostałymi czynnikami większego ryzyka są: ciąża, otyłość, infekcje, uszkodzenia i suchość skóry.  Dlatego tak ważny jest przeprowadzony odpowiednio i rzetelnie wywiad z trafiającym do gabinetu klientem. Należy zapytać o rodzaj wykonywanej pracy, tryb życia, warunki a także o jednostki chorobowe oraz o rozdaj noszonego obuwia.

W gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp pierwszym krokiem po oględzinach i wywiadzie a w przypadku podejrzenia zmian przeprowadzić należy badanie mikologiczne a następnie oczekiwać na jego wynik w laboratorium. Ważne by materiał pobrać prawidłowo, jałowymi narzędziami, od klientów którzy nie stosują jeszcze leków przeciwgrzybiczych lub grzybostatycznych.
Fragmenty paznokci należy pobrać z całej grubości zakażonej płytki, możliwie blisko płytki nie zmienionej, nie omijając mas rogowych spod paznokcia.

W przypadku grzybicy paznokci płytka paznokciowa zmieniona jest od dalszego brzegu paznokcia , może mieć kolor od białego poprzez żółty aż po zielonkawy. Częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem pacjenta, co związane jest z wolniejszym wzrostem paznokcia i zaburzeniami krążenia.

Zajęty może być tylko jeden paznokieć, ale także wszystkie. Najczęściej schorzenie dotyczy palucha.

Ze względu na sposób zakażenia i obraz kliniczny zaobserwować możemy 5 typów grzybicy paznokci:

• dystalno-boczna podpłytkowa
  zajęte jest łożysko paznokcia, płytka oraz hyponychium. Najczęściej najpierw zakażone są stopy, a następnie dopiero płytka paznokciowa powodując oderwanie się płytki od łożyska, hiperkeratozę i zmianę zabarwienia.
• Proksymalna podpłytkowa
  zbielenie części paznokcia, oderwanie i odsłonięcie rogowaciejącego łożyska.
• wewnątrzpłytkowa
  dermatofity atakują samą płytkę paznokciową, bez łożyska
• powierzchowna
  często towarzyszy grzybicy międzypalcowej
• całkowita dystroficzna
  powoduje całkowite zniszczenie struktury paznokcia.

Płytki paznokciowe mogą także oprócz zakażenia dermatofitami zostać zakażone grzybami pleśniowymi. Często spotykane jest to w przypadku osób w podeszłym wieku i atakuje paznokcie już uprzednio uszkodzone. Zazwyczaj atakuje paluch i rozpoczyna się od przebarwienia płytki paznokciowej, a następnie jej pogrubienia i zniekształcenia.
Ten rodzaj grzybicy obejmuje wyłącznie łożysko paznokcia .

Grzybica oprócz płytek paznokciowych zaatakować może także skórę stóp i przybierać różne postaci:

• postać międzypalcowa ( varietas interdigitalis)
  W przeważającej części przypadków dotyczy obu stóp. Zajęta jest najczęściej III i IV przestrzeń międzypalcowa, w obrazie klinicznym dominuje rumień ze złuszczaniem, oraz maceracja naskórka z licznymi pęknięciami. Zmiany mają tendencję do szerzenia się na powierzchnię grzbietową stopy. Wykwitom towarzyszy świąd. Jeśli zmiany są sączące może towarzyszyć nieprzyjemny zapach.
• postać złuszczająca ( varietas desquamativa)
  Są to zmiany rumieniowo-złuszczające z nadmiernym rogowaceniem zlokalizowane na podeszwie i bocznych częściach stopy. Czasem pojawiają się pęknięcia i bolesne rozpadliny. Ze względu na lokalizację ta odmiana grzybicy nazywana jest grzybicą mokasynową
• postać potnicowa ( varietas dyshidrotica)
  Występują zlewne ogniska rumieniowo- wysiękowe z pęcherzykami. Zmiany typowo zlokalizowane są w okolicy śródstopia. Wykwitom towarzyszy świąd.

Leczenie

Należy uczulić klientów na samodzielne leczenie grzybicy domowymi sposobami. Infekcje grzybicze są schorzeniem, które z powodu dużej możliwości rozprzestrzeniania się należy leczyć u specjalisty dermatologa oraz u specjalisty pielęgnacji stóp – wcześniej do tego przygotowanym i przeszkolonym.

Najczęściej miejscowo stosuje się pochodne imidazolowe ( np. itrakonazol), terbinafina, cyklopiroks
Oraz ogólnie: terbinafina 250mg/d przez 2 tygodnie, itrakonazol 100mg/d przez 2 tygodnie,
flukonazol 150mg/drożdżakowi przez 4-6 tygodni.

Jednak wszystko musi zostać ściśle zlecone przez lekarza dermatologa i odbywać się tylko i wyłącznie pod jego nadzorem. A my jako specjaliści pielęgnacji stop po prawidłowym zdiagnozowaniu grzybicy u naszego klienta nakażmy wymianę obuwia no nową parę – by skutecznie wyleczona dolegliwość nie miała podstaw do kolejnego szybkiego rozwoju.