Halluks i ortopedia
W doświadczeniu gabinetu podologicznego zaznaczają swą obecność przypadki z którymi specjalista pielęgnacji stóp nie jest w stanie sobie sam poradzić. Wtedy koniecznie klienta należy pokierować do lekarza specjalisty.
W codziennej praktyce ortopedycznej głównym takim schorzeniem są halluksy.
Halluksy to potoczne określenie koślawego zniekształcenia palucha pochodzące od łacińskiego słowa, „hallux”, co znaczy paluch. Nieprawidłowemu ustawieniu palucha towarzyszą zmiany chorobowe stawu śródstopno-paliczkowego w postaci bolesnego, często zmienionego zapalnie, zgrubienia u podstawy palucha, po wewnętrznej stronie stopy.
Paluch koślawy znacznie częściej występuje u kobiet. Może pojawiać się już w dzieciństwie jako postać młodzieńcza, najczęściej jednak pojawia się u kobiet w 3 dekadzie życia.
Zniekształcenie to znane było już w czasach starożytnych, o czym świadczą zapisy w litera¬turze i przykłady antycznej rzeźby. Pomimo jednak tak długiej historii zagadnienie koślawości palucha jest nadal problemem otwartym, zawierającym wiele niewyjaśnionych pytań dotyczących nie tylko etiopatogenezy i biomechaniki, lecz także leczenia tego częstego i jakże dokuczliwego zniekształcenia stopy. Coraz częściej pojawia się pogląd o wieloczynnikowej etiologii gdzie podkreśla się znaczenie takich czynników jak dziedziczność, kształt stopy, płaskostopie, nieprawidłowe obuwie, nadwaga etc.
Profilaktyka i leczenie zachowawcze koślawości palucha przy pomocy dostępnych w profesjonalnych gabinetach, aptekach i specjalistycznych sklepach z zaopatrzeniem ortopedycznym, różnego rodzaju wkładek i aparatów korygujących przeważnie nie przynosi oczekiwanych rezul¬tatów terapeutycznych. Niemniej dobry specjalista pielęgnacji stóp powinien potrafić tak zaopatrzyć pacjenta, by ochronić skórę na stopach przed otarciami i nadmiernym obciążeniem. W gabinecie można dobrać ortezy, które będą chroniły palec przed urazami. Ponieważ koślawości palucha często towarzyszy jego nachodzenie na drugi palec, ulgę przyniesie pacjentowi zastosowanie odpowiednich separatorów międzypalcowych. Specjalne poduszki odciążające poprawią komfort pacjentom, u których widoczne jest występowanie tak zwanych palców młotkowatych. Najbardziej doświadczeni specjaliści pielęgnacji stóp mogą zaproponować też wykonanie ortezy indywidualnej. Wykonana jest ona ze specjalnej masy, która jest dopasowywana do stopy. Dzięki niej możliwe jest maksymalnie skuteczne odciążenie kończyny.
Należy jednak pamiętać, że orteza jest tylko ochroną palców, może ograniczyć dolegliwości bólowe, ale nie wyleczy, ani nie zmniejszy halluksa. Zniekształcenie takie ma podłoże ortopedyczne. Dlatego warto skierować klienta do zaprzyjaźnionego lekarza ortopedy, który specjalizuje się w operacyjnych korekcjach halluksów. Nasilające się dolegliwości bólowe i pogłębiające się zniekształcenia, powodowane przed występowanie halluksów, prowadzą do takiego upośledzenia wydolności podporowo-lokomocyjnej stopy, iż kwalifikują pacjenta do podjęcia decyzji o leczeniu operacyjnym.
Fakt opracowania do chwili obecnej stu kilkudziesięciu metod operacyjnego leczenia tego schorzenia świadczy o wadze problemu, z jakim mamy do czynienia. Dlatego dobór odpowiedniej metody operacyjnej i określenia czasu wykonania operacji należy indywidualizować dla każdego chorego z osobna.
Zabieg operacyjny na paluchu koślawym powinien spełniać następujące wymogi:
- Znieść koślawe ustawienie palucha.
- Usunąć bolesne i zmienione zapalnie zgrubienie u podstawy palucha.
- Przywrócić, chociażby częściowo, wydolność sklepienia poprzecznego stopy.
Ze względu na charakter chirurgicznej ingerencji, zabiegi operacyjne stosowane w leczeniu palucha koślawego, możemy podzielić na dwie podstawowe grupy: zabiegi na tkankach miękkich stopy oraz zabiegi korygujące zniekształcenie poprzez przecięcie kości, czyli osteotomie korekcyjne.