Nadmierna potliwość stóp

Problem nadmiernej potliwości stóp jest częstym schorzeniem , z którym na co dzień spotykamy się w gabinetach specjalistycznej pielęgnacji stóp. Dotyczy on osób w każdym wieku i niezależnie od płci powoduje ogromny dyskomfort w życiu codziennym.

Termoregulacja

Jednym z mechanizmów termoregulacji w organizmie człowieka jest wydzielanie potu przez gruczoły potowe. Gruczoły potowe dzielą się na dwa typy:

• gruczoły ekrynowe – występujące w całej skórze,
• gruczoły apokrynowe – związane z mieszkami włosowymi oraz występujące w okolicach powiek, pach, narządów płciowych; nie biorą one udziału w termoregulacji.

Za regulację cieplną odpowiedzialne są gruczoły ekrynowe. W przypadku wzrostu temperatury otoczenia (powyżej 31 st. C) lub zbyt nasilonego wytwarzania ciepła w ustroju zachodzi wzmożone wydzielanie potu. Pot jest bardzo rozcieńczonym roztworem soli, w 99% składa się z wody oraz z małych ilości mocznika, kwasu mlekowego, lipidów, węglowodanów i związków mineralnych (potas, wapń, magnez, żelazo). Różnice w składzie potu zależą głownie od czynników hormonalnych, towarzyszących schorzeń, przyjmowanych leków, spożywanych pokarmów oraz warunków klimatycznych. Pot jest bezwonna cieczą, natomiast jego nieprzyjemny zapach wywołują bakterie znajdujące się na powierzchni skóry, które powodują jego rozkład. Wydzielanie potu zależne jest od układu nerwowego, przykładem jest pocenie pod wpływem bodźców emocjonalnych.

Hyperhidrosis

Nadmierne pocenie się (Hyperhidrosis) jest wzmożonym wydzielaniem potu, może dotyczyć całej skóry lub tylko niektórych okolic, np. stóp, dłoni, pach. Nadmierna potliwość pierwotna lub konstytucjonalna związana jest z osobnicza skłonnością, jest niezależna od warunków atmosferycznych i ma podłoże emocjonalne. Nadmierna potliwość objawowa, w tym nadpotliwość stóp, towarzyszy natomiast wielu chorobom, np. nadczynności tarczycy, cukrzycy, gruźlicy, schorzeniom ośrodkowego układu nerwowego, otyłości. Innymi przyczynami nadpotliwości stóp może być również okres dojrzewania oraz przekwitania, podczas których zachodzą intensywne zmiany hormonalne w organizmie. Tego typu problemy występują również bardzo często u sportowców oraz u osób, które wykonują pracę fizyczna w niesprzyjających warunkach, np. w ciężkim obuwiu ochronnym. Połączenie kilku dodatkowych czynników u tych osób, takich jak wzmożony wysiłek fizyczny, deformacje stopy, przy braku odpowiedniej higieny, niemal zawsze prowadzą do infekcji grzybiczych, którym rozwojowi sprzyja wilgotne środowisko.

Nadmierne pocenie się stóp – konsekwencje

Nadpotliwość stóp, która może wydawać się dosyć nieistotnym schorzeniem, w przypadku całkowitego braku leczenia powoduje, że zaczynają towarzyszyć jej inne, uciążliwe dolegliwości. Ochronną reakcją w organizmie, w którym dochodzi do nadmiernej utraty płynu jest pobudzanie warstwy rogowej skóry do wzmożonego wzrostu. Prowadzi to do zgrubienia skóry i powstania znacznego zrogowacenia, najczęściej o żółtym zabarwieniu. Należy pamiętać również o tym, że wilgoć i ciepłe środowisko obuwia u wszystkich osób zmagających się z problemem nadpotliwości stóp, może prowadzić do zakażenia grzybiczego, ze względu na sprzyjające warunki dla rozwoju grzybów. U osób cierpiących na to schorzenie występuje również częste kontaktowe zapalnie skóry. Dosyć istotnym aspektem, który w przypadku chorych dotyczy ich psychiki, jest znaczne utrudnienie kontaktów międzyludzkich w życiu codziennym.

Skóra stóp, która pozbawiona jest elastyczności zaczyna pękać, w pierwszej kolejności między palcami. Nieleczona przewlekła nadpotliwość może spowodować powstanie odcisków i odparzeń na podeszwach stóp.

Nadmierne pocenie się stóp – leczenie i pielęgnacja

Dokładny wywiad z pacjentem pozwoli ustalić nam czy powodem nadmiernej potliwości stóp jest występowanie choroby ogólnoustrojowej. Jeżeli mamy takie przypuszczenia, a chory do tej pory nie badał się w kierunku innych chorób, zalecamy wizytę u specjalisty w celu potwierdzenia lub wykluczenia istnienia choroby. W razie konieczności lekarz zaleci odpowiednia farmakoterapię. Zazwyczaj przed leczeniem objawy nadpotliwości są intensywniejsze, ale w momencie wyleczenia lub pełnej kontroli nad chorobą objawy te zmniejszają się lub całkowicie zanikają.

W leczeniu miejscowym zaleca się zasypki, które zawierają 20-25% Aluminium chloratum, 10-30% kwasu borowego, Zirkonium lub inne sole metali. Można stosować również 5-10% roztwory formaliny (może pojawić się reakcja alergiczna). Kolejną metodą jest jonoforeza, czyli wprowadzanie do ustroju przy użyciu prądu stałego związków chemicznych w celach leczniczych (seria zabiegów). Skutecznym działaniem i dającym bardzo dobre rezultaty jest doogniskowe wstrzykiwanie toksyny botulinowej.

W walce z nadmiernym poceniem się stóp istotna jest codzienna pielęgnacja. Należy zachować odpowiednią higienę (po każdym myciu dokładnie osuszać przestrzenie międzypalcowe), stosowanie wygodnego obuwia i skarpet wykonanych z naturalnych materiałów. Ważne jest zachowanie odpowiedniej diety, unikanie spożywania ostrych przypraw i tłuszczy, jednocześnie zwiększenie spożycia warzyw i owoców. Regularnie usuwamy nadmiernie zrogowaciały naskórek w gabinecie podologicznym, jednocześnie stosując codziennie odpowiednie preparaty do pielęgnacji skóry o działaniu antybakteryjnym, odświeżającym, nawilżającym. W ciągu dnia warto stosować również odpowiednie dezodoranty, które zawierają, m.in. olejki z sosny górskiej i rozmarynu. Tego typu preparaty skutecznie zniwelują nieprzyjemny zapach i poprawią dzięki temu nasz komfort fizyczny, jak i psychiczny.

Magdalena Królikowska
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu,
magister kosmetologii, specjalista pielęgnacji stóp.
Instruktor z zakresu specjalistycznej pielęgnacji stóp Zdrowe Nogi.